بیانات دفتر ایت الله العظمی حکیم (مدظله) بمناسبت شهادت جنـاب حجت الاسلام و المسلمین شیـخ محمد جعفر توکلی (ره)

بیانات دفتر ایت الله العظمی حکیم (مدظله) بمناسبت شهادت جنـاب حجت الاسلام و المسلمین شیـخ محمد جعفر توکلی (ره)
۱۳۹۷/۰۴/۰۲

  

كلامى از نور

پيامبر خدا صلى‏‌الله‌‏عليه‌‏و‏آله: خدا بركت دهد به آن كس كه آسان مى‏‌فروشد، آسان مى‏‌خرَد، آسان قرض مى‌‏دهد و آسان مطالبه مى‌‏كند.

استفتائات روز

بعضى از افراد به جهت احتياجش به مال با شخص ديگر سازش مى كند كه خانه اش را به او بفروشد سپس خريدار دوباره خانه را به او به قيمت بالاتر از خريدش بفروشد مثل اينكه خانه اش را به يك ميليون مى فروشد و خريدار دوباره به او به مدت يكسال به يك ميليون و نيم مى فروشد آيا اين معامله صحيح است؟

اين معامله صحيح است اگر در هر دو مورد قصد حقيقى ( جدّى ) خريد و فروش را بنمايند و تنها صورت معامله نباشد، ولى اگر مالك اصلى كه دوباره خانه را گرفته است نتواند پول خانه را پرداخت نمايد، طرف ديگر حق ندارد كه او را وادار به پرداخت نمايد و يا اينكه او را وادار نمايد كه دوباره معامله اى را انجام دهد كه به سود او تمام شود، همانطورى كه حق ندارد سود ديركرد بگيرد گرچه مديون توانايى پرداخت وامش را داشته باشد و از روى كوتاهى تأديه نمى نمايد، و با اين وجه اين معامله معامله ربوى نمى شود.

باغى هست كه شش نفر در آن شريك هستند، يكى از شريكها با معيّت كشاورز يكصد و نود درخت خرما ( نخله ) بدون علم و بدون موافقت شريكها كنده، و پس از چند ماه پنج نفر شريك زمين را به مشترى معين فروختند، مشترى خواستار زيان درختهاى كنده شده از آنهايى كه كنده است ( شريك ششمى و كشاورز ) نمود و درختهاى كنده شده به مبلغ معين قيمت گذارى شد، معلوم باشد كه ما از مشترى نخواس بوديم كه پول درختها را مطالبه نمايد. الف: آيا شريك ششم حق دارد كه درختها را بدون اينكه شركاء ديگر را در جريان بگذارد بكند، و آيا عنوان مصلحت زمين و يا زياده شدن سود را مى توان دليل بر صحّت عمل خودشان بياورند. ب : آيا پول درختهاى كنده شده است مال فروشندگان است و يا مال مشترى است؟ ج: آيا مشترى حق دارد كه قيمت درختهاى كنده شده را از شريك ششم و كشاورز بخواهد؟ د: اگر مشترى با فروشنده مطالبه قيمت درختهاى كنده شده را شرط نكند حق دارد كه مطالبه كند؟ هـ : آيا فروشندگان حق دارند از شريك ششمى و كشاورز غرامت بگيرند؟ و : آيا مشترى حق دارد زيانهايى كه براى خواستن قيمت درختهاى كنده شده متحمّل شده است آنها را مطالبه نمايد و معلوم باشد كه ما مطالبه كردن درختها را نگفته ايم. ز : آيا فروشندگان بعد از گذشتن پنجاه سال مى توانند طرح دعوا نمايند چون آنان مخارج طرح كردن دعوى را نداشتند؟ ح : آيا سهم هاى مردان و زنان درباره درختها يكسان است؟ ط : اگر كسى كه درختها را كنده يك چهارم قيمت درختها را بدهد آيا براى فروشندگان جايز است كه آن را بگيرند با حفظ حق مطالبه بقيّه حقشان كه در آينده بنمايند؟ ى : اگر آنهايى كه درختها را كنده اند و يا واسطه هاى آنان قيمت درختها را به يك چهارم قيمت حقيقى آنها قيمت بگذارند و به پنج نفر شريكى كه فروخته اند بدهند آيا فروشندگان حق دارند كه آن مبلغ را بگيرند با محفوظ نگه داشتن حق باقيمانده شان يا نه؟ ك : آيا براى آنكه درختها را كنده است ( شريك ششم و كشاورز ) حق دارد كه چيزى از بهاى درختهاى كنده شده را بخواهد يا نه؟

اگر شريكى كه درختها را كنده است از طرف باقى شريكها مجاز بوده بر عهده او چيزى نيست و گرنه بر او لازم است كه قيمت درختهاى كنده شده را به شريكها پرداخت نمايد و به مشترى ضامن نيست، و اما مشترى اگر جريان زمين را وقت خريدن مى دانست ديگر از فروشنده نمى تواند چيزى مطالبه كند و اما اگر بر او نيرنگى از طرف فروشنده شده باشد آن وقت مى تواند معامله را فسخ كند و بر اين اساس جواب باقى سؤالها روشن مى باشد.